Πριν από λίγες ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η 6η έκθεση της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή[1].
Οι αναφορές και τα σενάρια που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι συγκλονιστικά και θέτουν επιτακτικά την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων για την αποτροπή της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας της Γης πάνω από τους 1.5οC σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάζει η έκθεση η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη μπορεί να ξεπεράσει το όριο του 1,5οC ακόμα και το 2030, μια δεκαετία νωρίτερα από τις προηγούμενες εκτιμήσεις, ενώ με τον σημερινό ρυθμό μέχρι το τέλος του αιώνα η μέση θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει τους + 4οC.
Τα σενάρια που περιγράφονται στην παραπάνω έκθεση είναι εφιαλτικά για το μέλλον του πλανήτη, όχι σε ένα μακρινό και απροσδιόριστο μέλλον, αλλά μέσα στις επόμενες κιόλας δεκαετίες, όταν ήδη ζούμε έντονα πλέον τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Αν δεν θέλουμε τα παιδιά μας να ζήσουν σε έναν εφιαλτικό πλανήτη, επιβάλλεται να πράξουμε πολύ περισσότερα από όσα ήδη έχουμε κάνει για τον πλανήτη.
Η παρατεταμένοι καύσωνες, οι αύξηση των τυφώνων και των κυκλώνων, η καταστροφική για τις παραθαλάσσιες περιοχές του πλανήτη αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η ξηρασία σε μεγάλα μέρη του πλανήτη, οι εκατοντάδες χιλιάδες κλιματικοί πρόσφυγες που θα αναγκαστούν να φύγουν από τις περιοχές τους αφού θα είναι πλέον αφιλόξενες, είναι μέρος μόνο των όσων ζούμε και θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια.
Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που θα πληγούν σημαντικά δεδομένης της γεωγραφικής της θέσης, ενώ είναι πέρα από ξεκάθαρο ότι η κλιματική κρίση θα πλήξει εντονότερα τις φτωχές και αδύναμες χώρες.
Παράλληλα την ίδια περίοδο ζούμε στην χώρα μας πυρκαγιές που αφήνουν πίσω μια πρωτοφανής καταστροφές. Αν και θα ήταν προφανές λάθος, να συνδέσουμε αποκλειστικά τις πυρκαγιές με την κλιματική κρίση, καθώς για μια ακόμα φορά αναδείχτηκε η αδυναμία του Ελληνικά κράτους να προλάβει και να αντιμετωπίσει παρόμοιες καταστροφές, εντούτοις η κλιματική αλλαγή διαμορφώνει τις συνθήκες για να ζήσουμε αντίστοιχες καταστροφές και στο μέλλον.
Παρόμοιας και σε κάποιες περιοχές ακόμα χειρότερης, έκτασής πυρκαγιές και καταστροφές εκδηλώθηκαν ή βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές του πλανήτη, σε ένα μεγάλο μέρος των χωρών της Μεσογείου, στην Καλιφόρνια, στην Κεντρική Αφρική στη Σιβηρία[2].
Σε κάθε περίπτωση οι κοινωνίες και τα κράτη βρίσκονται μπροστά σε μια τεράστια πρόκληση και συνάμα σε μια απίστευτη καταστροφή. Η ανάγκη για την λήψη άμεσων και αποφασιστικών μέτρων είναι επιτακτική, παράλληλα οφείλουμε να αναθεωρήσουμε πλήθος βεβαιοτήτων που διαμορφώνουν το τρόπο ζωής μας, τις διαδικασίες παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης των προϊόντων αλλά και τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τους φυσικούς πόρους.
Όμως όλα τα στοιχεία με απόλυτο σχεδόν τρόπο καταδεικνύουν μια αλήθεια ότι μέσω στην επόμενη δεκαετία επιβάλλεται να περιορίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πριν να είναι αργά, με τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας να γίνονται πραγματικότητα. Και η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από την ταχεία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και η στροφή στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, η εξοικονόμηση ενέργειας, η κυκλική οικονομία, η ενίσχυση της τοπικοποίησης στην παραγωγή και την κατανάλωση.
Ταυτόχρονα όμως και με δεδομένο ότι την προηγούμενη περίοδο εντάχθηκαν στο σύστημα οι εναπομείνασες λιγνιτικές μονάδες εξαιτίας του καύσωνα, από ορισμένους χρησιμοποιήθηκε ως άλλοθι για να καταδείξει την αναγκαιότητα εκμετάλλευση των λιγνιτών για πολλά ακόμα χρόνια.
Όμως, η οριακή κατάσταση που διαμορφώνει η εντεινόμενη κλιματική κρίση, πρέπει να μας απομακρύνει από κάθε σενάριο περαιτέρω καύσης ορυκτών καυσίμων. Είναι οξύμωρο και τραγικό παράλληλα, υπό αυτές τις τραγικές συνθήκες, να επιμείνουμε στη χρήση ορυκτών καυσίμων.
Και ούτε βέβαια η απεξάρτηση από τον λιγνίτη θα πρέπει να μας οδηγήσει σε μια νέα εξάρτηση από το ορυκτό αέριο, που θα δημιουργήσει αντίστοιχα αδιέξοδα με τα σημερινά που προκαλεί ο λιγνίτης, όπως δυστυχώς σχεδιάζει σήμερα η κυβέρνηση.
Τέλος, με αφορμή την συζήτηση που αναπτύσσεται σχετικά με την χωροθέτηση των ΑΠΕ, τις αντιδράσεις που προκαλούνται γύρω από τις επενδύσεις σε ΑΠΕ αλλά και την σύνδεση επενδύσεων αιολικών πάρκων με τις πρόσφατες πυρκαγιές, αξίζει να καταγραφεί ότι η στροφή στις ΑΠΕ και η επένδυση στην αποθήκευση είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για των περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για τον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη και για την αποτροπή της όξυνσης της κλιματικής κρίσης, και βέβαια δεν έχουν υπάρξει αξιόπιστα που στοιχεία που να συνδέουν τις ανεμογεννήτριες με τις πυρκαγιές.
Σε πολλές περιπτώσεις αναδεικνύονται εύλογες αντιδράσεις από λανθασμένες χωροθετήσεις έργων ΑΠΕ όπως π.χ. η κατασκευή αιολικών πάρκων στις σημαντικές για την βιοποικιλότητα ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου ή σε περιοχές που τα έργα ΑΠΕ ξεπερνούν την φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής, όμως, δεν πρέπει να οδηγηθούμε άκριτα σε μια γενικευμένη άρνηση απέναντι στις ΑΠΕ, αλλά σε μια διεκδίκηση για ορθολογική και δίκαιη κατανομή στην χωροθέτηση των έργων ΑΠΕ που θα πρέπει να γίνουν τα επόμενα χρόνια.
Και εννοείται πως σε ένα μέλλον ενεργειακής μετάβασης θα πρέπει κυρίαρχο ρόλο να έχουν οι Ενεργειακές Κοινότητες που μεγιστοποιούν το όφελος για την κοινωνία.